مخازن آنتی باکتریال مخازنی هستند که امکان رشد و تکثیر باکتریها را تا حد قابل توجهی کاهش میدهند و باعث از بین رفتن آنها میشوند. مخازن آب آنتی باکتریال، در بازار به ‘مخازن داخل آبی’ نیز معروف هستند، در این مقاله، در خصوص منبع آب آنتی باکتریال صحبت میکنیم و ضرورت استفاده از نانو موادهای ضد باکتری و جلبک (مخصوصا برای مصرف شرب و نوشیدن) را مورد بررسی قرار میدهیم. همچنین با کاربرد مخزن آنتی باکتریال و تست و فیلترهایی که این منبع آب، باید رد کند، آشنا میشویم.
مخزن آنتی باکتریال چیست؟
مخزن آنتی باکتریال (به انگلیسی: Antibacterial Reservoir) به منبع یا مخزنی گفته میشود که قادر است مواد ضد باکتری را ذخیره و تامین کند و خاصیت آنتی باکتریال، اجازه نفوذ باکتریها، امکان رشد و تکثیر در منبع آب را از بین میبرد. این ویژگی باعث شده تا این مخزنها، جزء بهترین گزینهها برای ذخیرهسازی و استفاده از آب باشد. مواد بکار رفته در مخازن آنتی باکتریال، باعث جلوگیری از ورود آلودگی به داخل آب و مواد دیگر ذخیره سازی شده میشوند، ضمن اینکه تانکرهای آنتی باکتریال میتوانند بسته به نوع و کاربردشان، متفاوت باشند.
کاربردهای مخازن آنتی باکتریال
مخزن آنتی باکتریال در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار میگیرد؛ از جمله صنایع غذایی، بهداشتی، پزشکی، الکترونیک و مهندسی. این مخازن میتوانند در محصولات مختلفی مانند: لوازم بهداشتی (صابونها)، محصولات آرایشی، پوشاک ضدباکتری، لوازم آشپزخانه، دستگاههای پزشکی و غیره به کار گرفته شوند. هدف اصلی استفاده از مخزن آنتیباکتریال، کاهش رشد و انتقال باکتریها و بافتهای بیماریزا است و میتواند بهبود بهداشت و کاهش خطر انتقال عفونتها را در محیطهای مختلف فراهم کند، در لیست زیر پر مصرفترین صنایعی که از مواد آنتی باکتریال استفاده میکنند را معرفی میکنیم:
- مصارف پزشکی
- مصارف خانگی (خصوصا آب شرب)
- برخی از مصارف کشاورزی
- برخی از مصارف صنعتی
- ذخیره سازی مواد شیمیایی
تشکیل رسوب در مخازن پلیاتیلن
رسوبات میتوانند سطحی خوب برای رشد باکتریها و میکروارگانیسمها فراهم کنند و رشد باکتریها میتواند باعث تأثیرات مخربی بر روی منبع آب پلی اتیلن بگذارد. از مواردی که باعث ایجاد رسوب در مخزن پلاستیکی میشوند، عدم شستشوی منظم است که ممکن است به تعمیر یا تعویض مخزن آب منجر شود. باکتریها باعث تشکیل لایههای زیستی (بیوفیلم) بر روی رسوبات میشوند که میتوانند مشکلات بهداشتی به وجود آورند، اما مواد آنتیباکتریال؛ رشد باکتریها و میکروارگانیسمها را کنترل میکنند و از جمله دیگر خاصیتهای آنها پیشگیری از تشکیل رسوب و کنترل رشد باکتریها است.
ضرورت استفاده از مخازن آنتی باکتریال تشکیل شده از مواد آنتی باکتری
بیماریهای میکروبی و ویروسی از راه نوشیدن آبهای آلوده به بدن انسان منتقل میشوند و انگلهای خطرناک و کشنده زیادی را با وجود دمای بالای هوا در یک منطقه، در بستر آبهای آلوده و حتی آبهای راکد، تکثیر میکنند. این ویروسها حتی با تماس اتفاقی فرد با آبهای آلوده به سرعت به بدن انسان منتقل میشوند و با لانه گزینی، خیلی سریع تکثیر میشوند. جریانی که در میان ساکنان مجاور با آبهای آلوده و حتی راکد، خصوصا در مناطق گرمسیری بیشتر به چشم میخورد؛ متاسفانه از تلفات کمی برخوردار نیست و دلیل اصلی آن ویروسهای موجود در آب هستند.
آب سالم، دارای ظاهر زلال و مواد معدنی و عاری از هرگونه آلودگیهای میکروبی، مواد سمی، بو و رنگ خاص است. استفاده از مخازن آنتی باکتریال میتواند تامین کننده آب سالم باشد و تامین آب سالم از ابتداییترین و در عین حال اساسیترین گامهایی است که به طور کلی برای حداقل بهداشت لازم است. آب از جمله با ارزشترين عوامل زيست محيطی به شمار میرود كه سهم بسزايی در حيات و سلامت انسان دارد. بنابراین خیلی مهم است که آبی که توسط ما مصرف میشود، ویژگیهای بهداشتی و سلامت کافی را داشته باشد تا دچار بیماری و مشکلات نشویم.
نانو مواد پلی اتیلن در منبع آب آنتی باکتریال
نانو مواد آنتی باکتریال، دارای خاصیت ضد باکتریایی و حاوی موادی در مقیاس نانو هستند که شامل موادی از قبیل ضدعفونیکنندهها، ضدمیکروبیالها، آنتیبیوتیکها و سایر ترکیبات ضد باکتری است. مواد نانو، میتوانند از رشد باکتری، جلبک، میکروب، قارچ، کپک و دیگر عوامل بیماریزا جلوگیری کنند. این دسته از مواد، حاوی نانو ذرات بایوسید (ذرات کشنده میکروارگانیسمها) با یک ترکیب شیمیایی کاملاً جدید هستند و با استفاده از یک تکنیک اختصاصیِ چهارمرحلهای، امکان دیسپِرشن (Dispersion) کامل و عدم تغییر مطلق در اندازهی ذره را در فرایند تولید مستربچ (Masterbatch) فراهم میکنند.
ویژگی مستربچ های استفاده شده در مخازن آنتی باکتریال
- دارای کیفیت و قیمت مناسب هستند.
- هیچ اثری بر روی خواص مکانیکی محصول نهایی نمیگذارند.
- در مقابل انواع مختلف باکتریها مانند “E.coli، S.aureus” و قارچهایی مانند کپک نان و میوه، عملکرد موثری از خود نشان میدهند.
- ماندگاری بسیار بالایی در مواد و قطعات پلاستیکی دارند و طول عمر کاربردی محصول آنها زیاد است.
- باکتریها را تا ٪۹۹.۹۹ کاهش میدهند.
- استفاده راحت و ایمنی دارند و سطح پاکیزگی آنها بالاست.
- احتمال انتشار آلودگی و بوی ناخوشایند را به شدت کاهش پیدا میکند.
- رنگ طبیعی و شفافیت را حفظ میکنند.
- در کلیه فرایندهای شکلدهی پلاستیکها اعم از تزریق، اکستروژن، قالبگیری بادی، قالبگیری دورانی و الیاف به راحتی قابل استفاده هستند.
- از مکانیزمهای مختلفی برای میکروب کشی به طور همزمان استفاده میکنند، به طوری که در هر شرایط محیطی مانند رطوبت زیاد، محیط های خشک، فضاهای تاریک و محیط های پُر گرد و غبار قابل استفاده باشد.
کاربرد نانو مواد آنتی باکتریال
اين مواد به صورت پودر شده یا گرانول، با پايههای مختلف پلاستيکی شامل PP, HDPE, LDPE, PVC, PS, PC, PET, ABS است و بر اساس نياز مصرفکننده و محدوديتهای صنايع مرتبط، طراحی، توليد و عرضه ميشوند. استفاده از این گرانولها با درصدهای بسیار کم (بین 1 یا 2% وزنی)، در فرآیند اختلاط و شکلدهی مواد پلاستیکی، باعث ایجاد قطعات و سازههای آنتی باکتریالِ واقعی و کامل خواهد شد، خصوصا زمانی که قطعه پلیمری در شرایط گرما و رطوبت باشد. افزودن این مَستربچ، موجب کسب خاصیت ضد میکروبایال عالی میشود و در این فرآیند، هیچگونه تغییر رنگ یا تضعیف خواص مکانیکی در محصول نهایی به وجود نمیآید. این مواد با خاصیت آنتی باکتریال، امکان پراکنش کامل و عدم تغییر مطلق در اندازه ذره را در تولید مستربچ فراهم میکنند. ضمن اینکه، استفاده از مستربچهای آنتی باکتریال در تولید انواع تانکرها و مخازن پلی اتیلن، بسیار کارآمد است و اختلاف قیمت ناچیزی نسبت به مخزن معمولی دارد، در حالی که ارزش افزوده بالایی در آنها ایجاد میشود.
تشریح تست آنتی مخازن باکتریال توسط انستیتو پاستور ایران
۶۰۰ نوع باکتری در دنیا شناخته شده است که به دو دسته، گرم مثبت و گرم منفی تقسیم میشوند. تست آنتی باکتریال، از این دو دسته در انستیتو پاستور ایران، انجام میشود. باکتریهای موجود در هر دسته دارای خصوصیات یکسان از لحاظ زیستی هستند و تست آنتیباکتریال در این سازمان روی تمام آنها انجام میشود. این یعنی عواملی که باعث رشد یا مرگ آنها میشود، یکسان بوده و بنابراین اگر عوامل آنتی باکتریال، بتوانند باعث نابودی یک عضو از این دو دسته کلی شوند؛ سرنوشت تمامی اعضا با آن عوامل یکسان میشود.
انستیتو پاستور ایران از باکتری E.coli (اشریشیا کلی) به عنوان نماینده باکتریهای گرم منفی و از باکتری S.aureus (استافیلوکوکوس اورئوس) به عنوان نماینده باکتریهای گرم مثبت، تست میگیرد. غلظت این باکتریها از 1.5*106 CFU/ml، روی نمونه مخزن آنتی باکتریال، بعد از مدت ۷۲ ساعت؛ به صورت نتیجهی گزارش اعلام میشود که نمونه آن را در تصویر زیر مشاهده میکنید: